‘Je gaat het zien als je het doorhebt’
door Maarten Brand en Wilbert Teunissen
‘Je gaat het zien als je het doorhebt’
Dit is een van de uitspraken van de grote filosoof (en parttime voetballer) Johan Cruijff. Ik moest aan Johan denken toen ik deze week een stroom artikelen zag langskomen over stagediscriminatie. Stagediscriminatie is dat je iemand afwijst op basis van een kenmerk dat niet belangrijk is voor die leerwerkplek. Dus bijvoorbeeld omdat je die ‘gekke achternaam’ moeilijk kunt uitspreken, of omdat je liever geen vrouwen in de keet wilt.
We nemen in de branche graag vakmensen aan om wat ze kúnnen. Dat is waar menig werkgever heel bewust mee bezig is. Verschillende onderzoeken laten zien dat ongelijke behandeling in gelijke situaties nog regelmatig voorkomt. We willen het niet, maar stagediscriminatie bestaat wel degelijk. Hoe kan het dat een werkgever graag gelijke kansen geeft aan iedereen, maar het tóch niet altijd doet? Over die vraag zijn boeken genoeg volgeschreven en ik zal je alle details besparen.
‘Belemmerende brillen’
Wel wil ik graag één ding uitlichten over het ontstaan van stagediscriminatie, waar je bewust iets aan kunt doen: je eigen ‘belemmerende bril.’ Het is alsof je de bril van een collega opzet en aan het werk gaat. Probeer maar eens een kozijn strak af te lakken met de bril van jouw bijziende collega op je neus. Het is heel grappig om te zien en goed voor hilariteit in de keet, maar het zal duidelijk zijn: strak besnijden gaat je niet lukken.
Objectief beslissingen nemen
Zo’n ‘belemmerende bril’ heb je ook op als je naar potentiële leerlingen kijkt. Een belemmerende bril kan zijn: ‘meiden passen niet in dit team’ of ‘voor mij geen leerlingen uit de stad’. Dit soort gedachten zijn geen verwerpelijke ideeën van dubieuze types; iedereen heeft deze belemmerende brillen, ook jij en ik. Toch is er een probleem. Probeer met die bril op maar eens objectief een beslissing te nemen over de vaardigheden van de leerling. Dat lukt niet. Je neemt besluiten op basis van hoe je denkt over iemand, niet op basis van wat je ziet en te weten kunt komen. Wij weten gewoon dat als de leerling eenmaal binnen is, het heel vaak goed gaat. We kennen de voorbeelden van hele succesvolle talenten met een hele andere culturele achtergrond die uiteindelijk uitstekend zijn geland in ons vak.
Weg met die bril, ga voor CONTACT-lenzen
Laten we een testje doen: in alle eerlijkheid, zou een leerling met de naam Berhane Debesay Tesfankiel (uit Eritrea)* bij jou zondermeer een kans krijgen? Bij Talen Vastgoed Onderhoud wel...en hoe! Zelfs zo goed dat deze jongeman heeft deelgenomen aan de Skills. Wat als hij nou geen kans had gehad? Dan zou er een topper verloren zijn gegaan voor de sector. Zonde toch? De belangrijkste voorwaarde voor een succesvolle leerling is dat jouw belemmerende bril afgaat. Je ziet dat die meid prachtig werk aflevert en die jongen uit de stad, misschien met een bontkraag en scooter, een enorm leuke gozer blijkt met gouden handjes.
Ga in gesprek en maak écht contact
Je wil dus zorgen dat je beslissingen neemt op basis van wat je ziet en weet, niet op basis van wat je denkt of aanneemt. Persoonlijk contact is hierbij het sleutelwoord. Nodig elke potentiële leerling snel uit voor een kennismakingsgesprek, een speeddate op school, een meewerkdag. Zolang je maar zorgt dat je elkaar persoonlijk ontmoet en niet alleen vertrouwt op ‘de eerste indruk’. Dit persoonlijke contact zorgt ervoor dat je oordeelt op basis van je waarneming en een stuk minder op basis van je aannames. Vooroordelen heeft iedereen en ze zijn vaak hardnekkig. Als je elkaar in de ogen kijkt en vanuit oprechte interesse je vragen stelt, valt er nog veel te leren, ook over onszelf. Daar ontstaat over en weer vertrouwen en krijgt de leerling met de beste kwaliteiten de kans die hij/zij verdient.
Goed nieuws
Komen de leerlingen via een Schildersvakopleiding aankloppen bij het leerbedrijf, dan heeft de instructeur daar alvast wat voorwerk gedaan. Hij kent het bedrijf én de leerling en komt met een voorstel voor de beste mogelijke match voor beiden. ‘Da’s logisch!’, zou Cruijff zeggen.
P.S.: anders kijken naar stagediscriminatie heeft ook een bedrijfseconomische reden: je hebt als bedrijf de luxe niet om hele hoge eisen te stellen en vage criteria te gebruiken. Bovendien is het wetenschappelijk bewezen dat teams met een diverse samenstelling, de beste resultaten leveren.
* Zoek Berhane eens op op YouTube