Zelfstandigenwet in de maak: aandachtspunten vanuit OnderhoudNL

Zelfstandigenwet in de maak: aandachtspunten vanuit OnderhoudNL

Als brancheorganisatie staan we voor de belangen van onze leden - zowel de zelfstandige ondernemers, als de werkgevers die met hen samenwerken. De discussie rond schijnzelfstandigheid en handhaving op de arbeidsrelatie is actueler dan ooit. Wij houden de ontwikkelingen nauwkeurig voor u in de gaten.

De Zelfstandigenwet

In de Tweede Kamer hebben vier partijen het initiatief genomen voor de Zelfstandigenwet. Het is een alternatief voor een deel van het wetsvoorstel Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (VBAR) van Minister Eddy van Hijum. Dat wetsvoorstel is bedoeld om per 1 januari 2026 meer duidelijkheid te scheppen over de arbeidsrelatie tussen werkenden en opdrachtgevers om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Vorig jaar hebben we nog felle kritiek geuit op de VBAR en zelfs gevraagd om dat Wetsvoorstel in de huidige vorm niet in te dienen. Of het wetsvoorstel deze kabinetsperiode wordt behandeld, is - gezien de val van het kabinet – onzeker, maar stilzitten is geen optie.

Drie belangrijke pijnpunten

De conceptwettekst van de Zelfstandigenwet heeft vier weken open gestaan om op te kunnen reageren. Wij hebben drie belangrijke pijnpunten onder de aandacht gebracht:

1. Zij-aan-zij werken onterecht beoordeeld als schijnzelfstandigheid
   Ook in de Zelfstandigenwet wordt zij-aan-zij-samenwerking tussen zelfstandigen en medewerkers automatisch als ‘schijnzelfstandigheid’ aangemerkt. Zij-aan-zij werken betekent dat de ingehuurde zelfstandige dezelfde of vergelijkbare werkzaamheden uitvoert onder vergelijkbare omstandigheden als de vaste medewerkers, vaak op dezelfde werkplek en met directe samenwerking. Zowel de Raad van State als OnderhoudNL zijn het daar niet mee eens. Een zelfstandige moet afspraken kunnen maken over de uitvoering van het werk zonder daardoor gebonden te zijn aan een bepaalde samenwerkingsvorm. Daarbij is wel belangrijk dat de zelfstandige een ondernemer is die bij de Kamer van Koophandel staat ingeschreven en zich als ondernemer gedraagt. Dus zelf investeren in bedrijfsmiddelen en deze ook altijd gebruiken, zelf bedrijfsrisico's dragen en zelf tarieven vaststellen. 
2. Bindend advies moet écht bindend zijn
   De Zelfstandigenwet stelt een onafhankelijke commissie voor die de werkrelatie beoordeelt. Wij pleiten ervoor dat adviezen van deze commissie voor álle partijen bindend en definitief zijn – dus ook voor de handhavende partij, de Belastingdienst. Zo ontstaat er eindelijk zekerheid en duidelijkheid.
3. Onaanvaardbaar sectorlabel ‘risicobranche’
   In de Zelfstandigenwet geldt voor sectoren met een verhoogd risico op schijnzelfstandigheid, zoals de bouw, een rechtsvermoeden van werknemerschap. Dit betekent dat de ingehuurde zelfstandig ondernemer in die sector automatisch als werknemer wordt beschouwd, tenzij de zakelijke opdrachtgever kan aantonen dat er geen sprake is van schijnzelfstandigheid. Het draait de bewijslast dus om en creëert een ongelijk speelveld. Discriminatie van sectoren zoals de bouw is wat ons betreft onacceptabel.

Uw ervaringen zijn cruciaal

De huidige Wet Dba (Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties) heeft de problemen met schijnzelfstandigheid niet op kunnen lossen. Het leidde tot het bevriezen van handhaving gedurende bijna tien jaar. Sinds 1 januari van dit jaar wordt er echter weer actief gehandhaafd. We zijn erg benieuwd naar uw ervaringen als zelfstandige met de handhaving. In overleg met het Platform Zelfstandige Ondernemers (PZO), wordt er via een enquête aan zoveel mogelijk zelfstandige ondernemers in Nederland gevraagd of ze dit jaar al een keer te maken hebben gehad met de handhaving door de Belastingdienst en zo ja, wat hun ervaring daarmee is.

Lobby en overleg

Op korte termijn ontvangen alle bij OnderhoudNL aangesloten zelfstandigen deze enquête per e-mail. We hopen op een hoge respons. De resultaten gebruiken wij zowel in de lobby als in ons overleg met de Belastingdienst en het Ministerie van Sociale Zaken. Alvast bedankt voor uw medewerking!